AZDIRMA TEZGAHLARI

 Freze tezgahlarının, dişli açmada yetersiz kalmalarından ya da diş açma işini istenen kalitede yapamamalarından nedeniyle azdırma tezgahlarının önemi dahada artmıştır. Azdırma tezgahları, yuvarlanma metodu ile dişli çark açan özel tezgahlarıdır . Bu tezgahlar sayesinde, dişli çarklarda arzulanan düzgünlük ya da kalite elde edilmiş olur. Azdırma tezgahı adını azdırma frezesi denilen kesici ucundan-çakısından almıştır. Azdırma frezeleri , sağ ve sol yönlü olarak yapılan özel kesicilerdir. Görünümleri vida biçimindedir ancak azdırma tezgahında her modülden tek çakı olarak bulunur ve bir tezgah tüm modülleri açamaz. Tezgahın kapasitesine göre modülleri de sınırlı olur. Örneğin; 0.5, 0.75, 1, 1.25, 1.5, 1.75, 2 gibi.Azdırma takımlarında dişlerin sırtı tornalanmış ve taşlanmış yüzeyleri vardır. Büyük takımlarda talaş oyuklarına helis verilerek dişlerin sürekli bir şekilde kavranmaları ve işlenen yüzeylerden kesintisiz olarak ayrılmaları sağlanır. Bu şekilde titreşimler de önlenmiş olur. Azdırma tezgahında işlenecek parçaya göre çeşitli tipte çakılar kullanılabilir. En yaygın olan çakı ise hava çeliğinden yapılan çakılardır. Ayrıca, titanyum alaşımlı zincir dişli çakılar ise daha sağlam oldukları için işleme kapasitesini yaklaşık olarak üç kat artırabilirler. Kesme sırasında kullanılan çeşitli sıvılar, kesme sırasında sürtünme kuvvetlerinden dolayı ortaya çıkabilecek çeşitli kırılmalara karşı alınan bir önlemdir.

  Azdırma Tezgahında Gerçekleşen İşlemler

Azdırma tezgahında işlenecek parçalar 3 çeşit işleme tabi olabilirler:

Düz dişli açma: Düz dişli açma işleminde parçanın ekseniyle dişlerin yönü paraleldir. Diğer birşekilde ifade etmek gerekirse; parça düz bir yüzeye konulduğunda dişlerle yüzey arasında dik açıolduğu gözlenir.

Helisel dişli açma: Bu işlemde, parçanın ekseniyle dişlerin yönü paralellik göstermez. Parça düzbir yüzey üzerindeyken dişler ile yüzey arasındaki açının dar açı olduğu gözlenecektir. Çakı tezgaha yerleştirilirken belli bir açı verilmesi gerekmektedir.

Nihayetsiz çark:Tanjansiyel başlık gerektiren bu işlem her tezgahta yapılmaz.

Azdırma tezgahında işlem sırası aşağıda verildiği gibidir.

İş parçası, tezgahın özeliğine uygun bağlama araçlarıyla tablaya tespit edilir. Dişli çevresi komparatörle yapılan karşılaştırmalarla kontrol edilir.

Azdırma dişli tezgahlarının doğru olarak ayarlanması çok önemlidir. Tezgahın ayarlarının ve kontrollerinin işleme başlanmadan önce yapılması tavsiye edilir. Açılacak dişli düz ise, azdırmanın eğim açısı çakı üzerinden alınarak takıldığı gövdeye verilir. İş parçasıyla çakının dönüş oranı yani iş ve çakı, bir vida ile çarkı döndürüyormuş gibi düşünülerek, tezgah çark donanımları yapılmalıdır.

Bunun için, dişli, diş sayısına göre bölüm dişli çarkları kataloğundan alınarak ilgili yerine takılır (Tam otomatik tezgahlarda bu donanımlar sadece kollarla yapılır.).

Dişlinin açılabilmesi için çakının diş derinliği verildikten sonra, işin dönmesiyle oranlı olarak düşey konumda ilerlemesi yine çark donanımlarıyla sağlanır. Eğer dişli çark helis dişli ise, kesme sırasında azdırmanın dişleri arasında zorlanarak işin kaymasını önlemek ve helis açısını çıkarabilmek için çakıya göre daha hızlı dönmesi gerekir. İşlem bitinceye kadar kesme yağı kullanılır. Böylece çakının zorlanması önlenerek düzgün yüzey elde edilmesi sağlanır.